LỰC LƯỢNG
CẢNH SÁT MẬT CHEKA
CỦA CHẾ
ĐỘ SÔ VIẾT
TỔNG QUÁT
Felix
Edmundovich
Dzerzhinsky.
Ảnh nguồn: wiki. |
Đạo quân này canh gác các trại lao động, điều
khiển hệ thống trại tù Gulag, hướng dẫn những hoạt động trưng thu
lương thực, đàn áp các cuộc nổi dậy của nông dân, bạo động của công
nhân, và sự nổi loạn của Hồng Quân (việc đào ngũ lây lan).
Sau năm 1922 Cheka trải qua hàng loạt hoạt động tái tổ chức.
TÊN GỌI
Tên đầy đủ của Cheka: Всероссийская
чрезвычайная комиссия по борьбе с контрреволюцией и саботажем,
có nghĩa: “Ủy Ban Đặc Biệt Toàn Nga Đấu Tranh Chống Phản Cách Mạng
Và Phá Hoại” thường được viết tắt Cheka hay Vecheka. Năm 1918, tên được
sửa lại: “Ủy Ban Đặc Biệt Toàn Nga Đấu Tranh Chống Phản Cách Mạng,
Đầu Cơ Trục Lợi Và Cán Bộ Tham Nhũng”.
Những năm sau “Cách Mạng Tháng 10”,
thành viên Cheka thường trang phục loại áo phủ ngoài dài tay bằng da,
hình ảnh này cũng được vào điện ảnh và trở thành kiểu mẫu cho các
tổ chức mật vụ ở các nước Cộng Sản Đông Âu.
LỊCH
SỬ
Ngày 20/12/1917 sau khi giành được
chính quyền không bao lâu, Lenin liền ký sắc luật cho thành lập cơ quan Cheka để
bảo vệ chính quyền Cộng Sản. Felix Dzerzhinsky chính thức được bổ nhiệm đứng đầu Cheka.
Biểu tượng
của
Cheka và KGB:
thanh gươm
và cái khiên. Ảnh nguồn: wiki. |
Những tờ báo chống Sô Viết bị đóng
cửa cho đến khi nào báo Pravda
(“Sự Thật”) Izvestia
(Tin Tức) thiết lập được sự độc
quyền thông tin. Bolshevik không chỉ chống lại những kẻ thù truyền thống như tư
sản và cánh hữu nhưng người XHCN, công nhân, nông dân sẳn sàng bị kết tội phản động,
là kẻ thù, một khi họ phản đối sự cai trị độc tài của đảng.
Ngày 19/12/1918, sau một năm được
thành lập, Lenin ra lịnh thông qua nghị quyết cấm báo chí của Bolshevik viết
hay phát hành các bài báo phỉ báng Cheka. Lenin nói “một người Cộng Sản tốt
cũng phải là một nhân viên Cheka tốt.”
Cheka được thành lập
suốt những ngày phôi thai của chính quyền Bolshevik. Lúc đầu, thành
viên Cheka là độc quyền của Bolshevik, tuy nhiên sau này vào tháng 1/1918
có cả Ðảng Cách Mạng Xã Hội Chủ Nghĩa Cánh Tả tham gia, cuối năm
1918 Ðảng Cách Mạng Xã Hội Chủ Nghĩa Cánh Tả bị trục xuất và bị
bắt giữ vì cố gắng nổi loạn chống lại tham vọng và quyền
thống trị của Bolshevik.
Tranh
tuyên truyền
của Sô Viết
thập niên 1920:
“GPU đánh
vào đầu bọn phá hoại
phản
cách mạng”. Ảnh nguồn:wiki. |
Cheka đảm nhận vai trò của Okhranka, tổ chức đàn áp của
chế độ Nga Hoàng trước đó không lâu. Năm
1918 chính quyền Cộng Sản bắt đầu giải giao các đối thủ chính trị
đến các trại lao động khổ sai ở Siberia và vùng cực Bắc Liên Sô (hệ
thống trại tù Gulag khét tiếng). Các trại
cưỡng bức lao động này kế thừa từ hệ thống trại lao động cưỡng bức
và trừng phạt Katorga của Nga Hoàng.
Năm 1922, Cheka được chuyển đổi thành
Cơ Quan Quản Lý Chính Trị Nhà Nước hay GPU. Tổng quát GPU là bộ phận
chủ lực gây nhiều tội ác trong tổ chức cảnh sát mật Cheka, sau đó
GPU được đổi tên thành OGPU trong cơ quan NKVD (kế thừa từ Cheka), về sau
lại đổi thành GUGB cũng trực thuộc NKVD, cuối cùng mang tên KGB (hậu
thân của Cheka và NKVD).
OGPU
đóng vai trò chính trong việc khai sinh hệ thống nhà tù Gulag gây nỗi
ám ảnh kinh hoàng cho nhân loại.
HOẠT ĐỘNG
CỦA CHEKA
1/ Theo Dõi Và Trừng Phạt Những Kẻ Đào Ngũ
Và Gia Đình Họ
Trong thời gian năm
1919-1920
có hơn 3 triệu quân nhân đào ngũ khỏi Hồng Quân Sô
Viết, lực lượng quân sự của Cheka và những bộ
phận đặc biệt đã bắt lại được khoảng 500.000 người năm 1919, và gần 800.000 người
trong năm 1920. Người đào ngũ thường là nông dân bị cưỡng bức động
viên. Hàng ngàn người đào ngũ bị giết, gia đình họ bị đối xử như con
tin.
Theo chỉ thị của Lenin về vấn đề giải quyết tội phạm đào ngũ:“Sau khi chấm dứt thời hạn chót 7 ngày cho kẻ đào ngũ phải
tự trở lại đơn vị, sự trừng phạt phải gia tăng cho những tên phản
bội ngoan cố đối với sự nghiệp của nhân dân. Gia đình chúng và bất
cứ ai giúp đỡ kẻ đào ngũ phải bị coi như con tin và bị đối xử
thích đáng với tội vi phạm luật pháp.”
Trong tháng 9/1918 chỉ trong 12 tỉnh của Nga,
có 48.735 kẻ đào ngũ
và 7.325 “quân cướp” bị bắt giữ, 1.826 người bị bắn chết và 2.230 người bị bắt rồi mang ra
hành
quyết. Một báo cáo tiêu biểu của Cheka viết như sau: “Tỉnh Yaroslavl, ngày 23 tháng 6 năm 1919.
Sự nổi dậy của bọn đào ngũ trong vùng Petropavlovskaya bị dẹp yên. Gia đình
chúng bị bắt làm con tin. Khi chúng ta bắn một người từ mỗi gia
đình, chúng không còn nuôi hy vọng. 34 tên đào ngũ đã bị bắn để làm
gương.”
2/ Số
Lượng Nạn Nhân
Các ước lượng về con số nạn
nhân bị hành quyết dưới bàn tay Cheka khá khác nhau.
Con số thấp nhất được Martyn Latsis, phụ tá số một của Dzerzhinsky, cung cấp giới hạn trong
lãnh thổ Nga (không phải toàn Liên Bang)
thời gian từ năm 1918 – 1920 như sau:
a/ Từ 1918 tới tháng 7/1919
chỉ trong 20 tỉnh miền Trung Nga: năm
1918: có 6.300 nạn nhân, năm
1919 (tính tới tháng 7): có 2.089 nạn
nhân, tổng số có 8.389 nạn nhân.
b/ Trong suốt thời gian 1918 – 1919, 1918: 6.185 nạn nhân, 1919:
3.456 nạn nhân, tổng số: có 9.641 nạn
nhân.
c/ Từ năm 1918 – 1920, tổng số có 12.733 nạn nhân bị hành quyết.
Các chuyên gia đồng ý
chung rằng các con số bán chính thức này là quá thấp. W. H. Chamberlin nói: ”Khó có thể
tin Cheka chỉ giết có 12.733 người trong toàn nước Nga lúc cuối nội
chiến”, ông đưa ra con số“khiêm
nhường và hợp lý” là 50.000 người. Những người khác trưng ra con số rất lớn: 500.000 nạn nhân. Vài học
giả đưa ra con số bị hành quyết: 250.000 người.
Có người tin số nạn nhân bị giết dưới tay Cheka nhiều hơn bị chết trong chiến tranh. Chính Lenin không cảm thấy bị xao xuyến về số lượng người bị cơ quan mật vụ của chế độ ông ta giết hại. Tại cuộc họp Bộ Chính Trị ngày 14/5/1921 do Lenin chủ tọa đã thông qua đề nghị”cho mở rộng quyền hạn Cheka trong việc thực thi lịnh tử hình“.
Có người tin số nạn nhân bị giết dưới tay Cheka nhiều hơn bị chết trong chiến tranh. Chính Lenin không cảm thấy bị xao xuyến về số lượng người bị cơ quan mật vụ của chế độ ông ta giết hại. Tại cuộc họp Bộ Chính Trị ngày 14/5/1921 do Lenin chủ tọa đã thông qua đề nghị”cho mở rộng quyền hạn Cheka trong việc thực thi lịnh tử hình“.
Phạm Hoàng
Tùng biên soạn.
Nguồn
tham khảo và dữ kiện trích từ:
Quá hãi hùng
Trả lờiXóaCảm ơn tác giả bài viết
Nguyễn Văn Thạnh